Brazilië

Het strand bij Imbituba (Santa Catharina) bij ochtendgloren, maart 2014.

In 1999 kwam ik voor het eerst in Brazilië. Ik was in één klap verliefd. Inmiddels ben ik al twaalf keer in Brazilië geweest, soms op korte reizen van een paar weken, maar ook een paar keer voor twee maanden. Ik heb Portugees geleerd en inmiddels voor verschillende bladen (Het Parool, National Geographic Magazine, Vrij Nederland) over onderwerpen in Brazilië geschreven. Daarnaast ben ik bevriend geraakt met de Braziliaanse fotograaf Izan Petterle, die ik via National Geographic leerde kennen en met wie ik onder andere een boek over Cuba heb gepubliceerd. In 2019 en 2021 maakte ik samen met collega Sander Rietveld voor Zembla twee uitzendingen over de nadelige gevolgen van de sojaverbouw voor de natuur in het Amazonegebied en de Cerrado.
Hieronder een kleine impressie van foto’s die ik in Brazilië heb gemaakt. (Klik op de foto’s om ze te vergroten.)

In 2005 reisde ik, op uitnodiging van het Braziliaanse toerismebureau, met twee andere journalisten langs de kust tussen São Paulo en Rio de Janeiro. We waren onder andere in het historische stadje Paraty. Deze foto is genomen tijdens een boottochtje daar voor de kust.

Deze foto is ook tijdens die reis langs de ‘Groene Kust’ gemaakt, op het eiland Ilha Grande. Dit eilandje, niet ver van Rio de Janeiro, werd lange tijd als lepra-oord gebruikt. Later werd er de beruchte Cándido Mendes gevangenis gebouwd. In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw werden daar zware criminelen opgesloten én linkse politieke gevangenen. Hun samenwerking als gevangenen leidde later tot het ontstaan van de grootste drugsorganisatie in Rio de Janeiro, het Comando Vermelho (het Rode Commando). Het Comando is nog steeds actief in Rio.
Het eiland leeft nu vooral van toeristen, die natuurlijk ook wel eens zin hebben in een taartje of een koekje.

In 2007 ging de Nederlands-Braziliaanse popgroep Zuco 103 op tournee in Brazilië. Ik reisde met hen mee en schreef daarover onder andere voor de tijdschriften Esta en Mixed Magazine. Hier zijn de bandleden Stefan Schmid, Stefan Kruger en Lilian Vieira in gesprek met kinderen van een drumband uit een volkswijk van Rio de Janeiro. De kinderen speelden later mee tijdens een concert van Zuco 103.

Deze foto maakte ik ook in 2007, op de boulevard van Copacabana. Het beeld van de man op het bankje is dat van de dichter Carlos Drummond de Andrade (1902-1987), die in Copacabana woonde en vaak op een bankje aan zee zat. Ronaldinho was destijds één van de bekendste Braziliaanse voetballers, hij speelde bij FC Barcelona.

‘A vida é uma praia’, het leven is een strand. Dat geldt voor veel Braziliaanse kuststeden en zeker voor Rio de Janeiro. Deze dames slaan een balletje op het strand van Bara de Tijuca.

Een minder bekende kant van Brazilië: de wijnproductie. Vooral in het zuiden van Brazilië, in de deelstaat Rio Grande do Sul, wordt er veel en ook steeds betere wijn geproduceerd. Veel eigenaren van wijngaarden zijn nakomelingen van Italiaanse immigranten die eind 19e en begin 20e eeuw naar Brazilië kwamen. In 2008 bezocht ik met twee andere journalisten een aantal wijnhuizen in de Vale Vinhedo (‘Wijnvallei’) op uitnodiging van de Braziliaanse organisatie van wijnproducenten.

In 2011 reisde ik met mijn vriendin Yvonne naar Suriname en het noorden van Brazilië. Van Paramaribo vlogen we naar Belém, een grote stad aan de monding van de Amazone rivier. Vanuit Belém bezochten we verschillende plekken in het Amazonegebied.
Dit is het oude centrum van de stad, vlakbij de ‘Ver o peso’, de traditionele markt waar vis, groente en fruit wordt verkocht.

Dit is de Fazendo do Carmo op het eiland Marajo, dat in de monding van de Amazonerivier ligt. Het echtpaar Cadico en Circe runt hier een buffelkudde en gastenverblijf. Ze maken er zelf mozzarella en er is een natuurzwembad.

Cadico verzorgt ook tripjes (per boot) in de omgeving en gaat ’s avonds met de gasten in de omgeving wilde dieren spotten, zoals luiaards en capibara’s (waterzwijnen). Op de terugweg van zo’n tocht stuitten we op de fazenda zelf op deze miereneter.

In 2014 waren Yvonne en ik opnieuw in Brazilië. We verbleven de eerste dagen in Rio en bezochten onder ander het museum voor moderne kunst in Niteroi, aan de overkant van de baai van Guanabara, waar Rio aan ligt. Dit museum is ontworpen door de beroemde architect Oscar Niemeyer (1907-2012).

Vanuit Rio de Janeiro reisden we naar de deelstaat Santa Catharina. We bezochten daar onder ander het eiland en de stad Florianópolis en het nationale park São Joaquim. Prachtige vergezichten daar en deze rotsformatie wordt de ‘Morro da Igreja’ (‘heuvel van de kerk’) genoemd.

Later tijdens deze reisde ik alleen verder, onder andere naar Cuiabá en Salvador de Bahia, voor reportages over de het WK Voetbal dat er toen aankwam. In Salvador bezocht ik de Nossa Senhora de Bonfim kerk. De Senhora de Bonfim (‘vrouw van het goede einde’) verricht vele wonderen. Om haar te eren laten mensen een plastic been, voet, hand of arm achter, als symbool van een aandoening die dankzij gebeden aan de Senhora is genezen.